Το δικαίωμα στη στέγη δεν μπορεί να μένει στην αγορά – Η κυβέρνηση να αφήσει την επικοινωνία και να δει τι γίνεται στην Πορτογαλία
Σχεδόν δεκαπέντε χρόνια συνεχιζόμενης κρίσης έχουν περάσει κυριολεκτικά πάνω από την (όχι και τόσο πια) νέα γενιά, ως οδοστρωτήρας. Η γενιά των σημερινών τριαντάρηδων και σαραντάρηδων, αφού είδε τα πιο παραγωγικά της χρόνια να πολτοποιούνται από την μεγαλύτερη απώλεια εισοδήματος που έχει συντελεστεί ποτέ στη χώρα, σε καιρό ειρήνης, τώρα ζει ένα μείγμα εκτίναξης του πληθωρισμού και στεγαστικής κρίσης που την αναγκάζει να «πατήσει παύση» για ακόμα μια φορά.
Κάπως έτσι η πιο καλά καταρτισμένη γενιά που έχει ζήσει μέχρι σήμερα στη χώρα, βλέπει όχι μόνο τα «εφόδια» που με κόπο απέκτησε να υποαμείβονται αλλά και κάθε προοπτική βελτίωσης της κατάστασης να μην είναι ρεαλιστική, τουλάχιστον με την πολιτική που έχει χαράξει η σημερινή κυβέρνηση.
Και τούτο, γιατί η άνοδος των τιμών κατοικίας έχει ανέβει συνολικά, όμως στην Ελλάδα, όπως έγινε και με τον πληθωρισμό, η άνοδος αυτή ούτε αναχαιτίστηκε αποτελεσματικά, ούτε συνοδεύτηκε από αντίστοιχη, ή έστω κοντινή άνοδο των μισθών.
Σύμφωνα με μελέτη της CPS, την τελευταία πενταετία, ενώ η μέση τιμή ακινήτων στη χώρα έχει ανέβει κατά 16,52% (από 175,000 σε 275.000) ο μέσος μηνιαίος μισθός έχει αυξηθεί μόλις 6,38% (από 1.071 σε 1.251). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο μέσος μισθός να «αγοράζει» μια κατοικία 60τ.μ. στην Αθήνα, σε 12 χρόνια, δηλαδή αν σε ένα -υποθετικό- ζευγάρι που ξεκινάει τώρα την συγκατοίκηση, παίρνουν και οι δύο τον βασικό μισθό, θα πρέπει ο ένας να αποταμιεύει όλες τις αποδοχές για μια δωδεκαετία, ώστε μετά από αυτή να μπορέσει να αγοράσει ένα σπίτι αξίας περίπου 180.000.
Το πώς θα ζήσουν βέβαια στα χρόνια αυτά δύο άνθρωποι, καλύπτοντας όλες τις υποχρεώσεις τους με 1.251 ευρώ τον μήνα είναι αντικείμενο μάλλον κάποιου σεναρίου επιστημονικής φαντασίας, καθώς ένα αντίστοιχο σπίτι (των 60τ.μ.) το οποίο θα πρέπει να νοικιάσουν και να πληρώνουν τους λογαριασμούς στοιχίζει σίγουρα πάνω από 750 ευρώ. Μένουν λοιπόν περίπου 500 ευρώ για να ζήσουν όλο το μήνα.
Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι που επωφελούνται από αυτό. Κατ’ αρχάς όσοι στην βαθιά οικονομική ύφεση, είχαν κεφάλαιο και αγόρασαν «κοψοχρονιά» σπίτι (ή σπίτια) και τώρα είτε τα νοικιάζουν σε υπερβολικά υψηλές τιμές, είτε τα πουλάνε σε τιμές διπλάσιες -ή και υπερδιπλάσιες- από εκείνες που τα αγόρασαν. Επίσης οι κάθε λογής «επενδυτές» που μέσω της Golden Visa έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν ένα ακίνητο και να λάβουν προνομιακή άδεια διαμονής. Οι «διορθωτικές» κινήσεις που -υποτίθεται ότι- κάνουν τα αρμόδια Υπουργεία απλώς μετατοπίζει το πρόβλημα στους γειτονικούς Νομούς, όπως και ο Νομός μου η Κορινθία, χωρίς να προσφέρει κάποια λύση.
Η μόνη λύση σε αυτή την υπερτίμηση των ακινήτων τόσο για αγορά όσο και για ενοικίαση, αλλά και η επανασύνδεση τους με τα πραγματικά εισοδήματα, είναι η εγκαθίδρυση μιας σοβαρής και ρεαλιστικής εθνικής στρατηγικής. Με επαναφορά προστασίας της πρώτης κατοικίας, πολιτική κοινωνικής κατοικίας, σύσταση Υφυπουργείου για το στεγαστικό, εξορθολογισμό του πλαισίου των Airbnb, αύξηση επιδόματος στέγασης, έκπτωση ενοικίων για φοιτητική στέγη, συντήρηση και ανέγερση φοιτητικών εστιών. Η ραχοκοκαλιά, όμως, πρέπει να είναι η Κοινωνική Κατοικία.
Ένα παράδειγμα αποτελεί το προσφάτως καταργημένο πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ» του Υπουργείου Μετανάστευσης, που έχει δημιουργήσει μια πολύτιμη εμπειρία στους ΟΤΑ και στο εξειδικευμένο προσωπικό που μέχρι πρότινος απασχολούνταν σ’ αυτό και μπορεί να αποτελέσει τη «μαγιά», αρκεί να υπάρξει η πολιτική βούληση.
Το σίγουρο είναι ότι σε μία χώρα όπου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 85,1% των νέων 18-29 ετών ζουν με τους γονείς τους, προγράμματα όπως το «Σπίτι μου» για το οποίο ο Πρωθυπουργός πανηγύριζε σε πρόσφατο Συνέδριο, δεν έχουν δώσει καμία ουσιαστική λύση, καθώς 3 στους 4 αποκλείονται, ενώ όσοι εντάσσονται συνάπτουν δάνειο με τις τράπεζες με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σίγουρο, επίσης, είναι ότι άλλες χώρες της ΕΕ με προοδευτικές κυβερνήσεις, όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία έχουν αξιοποιήσει σε πολλαπλάσιο βαθμό το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα εργαλεία με σημαντικά αποτελέσματα για τις κοινωνίες τους και, ιδίως, τους νέους ανθρώπους, που στην Ελλάδα σκέφτονται και πάλι – και πολλοί από αυτούς αναγκάζονται τελικά – να φύγουν στο εξωτερικό, για να έχουν βασικά κοινωνικά δικαιώματα, όπως η στέγη, προσιτά και εξασφαλισμένα.
